Ook jeugdigen met een licht verstandelijke beperking (LVB) moeten zo thuis als mogelijk opgroeien. Door de soms complexe problematiek waar deze jeugdigen en gezinnen mee te maken hebben, kan dit extra expertise vragen. Op deze pagina staan handvatten, tools en links die organisaties en professional kunnen helpen om de weg naar zo thuis mogelijk opgroeien te bewandelen.
Deze jeugdigen en hun gezin hebben vaker een hulpvraag door het beperktere aanpassings- en leervermogen van de jeugdige (en mogelijk ook de ouders) met vaak bijkomende problematiek als psychische gedragsproblemen.
Het is daarom belangrijk om aandacht te hebben voor eventuele onderliggende problematiek, zoals een LVB of trauma. Jeugdige en ouder(s) kunnen hierop gescreend worden ter voorkoming van overvraging en om een beter beeld te krijgen van de behoeften.
Kijk op de pagina Signaleren, screenen en diagnostiek voor meer informatie.
Het komt nog regelmatig voor dat professionals geen oog hebben voor die behoeften. De ouders van deze jeugdigen ontvangen dan te lang een generiek opvoedaanbod. Hierdoor kan problematiek verergeren en het duurt te lang voor zij passende specialistische zorg ontvangen. In veel gevallen kan dit echter voorkomen worden door de LVB tijdig te herkennen en een gedeelde verklarende analyse te gebruiken.
De tool Je ziet het niet, dus leer het zien! helpt onder andere met het signaleren van een mogelijke LVB.
Voor een specifieke groep jeugdigen met een LVB is toch uithuisplaatsing nodig. Omdat de thuissituatie niet veilig is of de problematiek van de jongere te complex.
Jeugdigen die niet thuis opgroeien hebben dus vaker te maken met complexe problematiek. Hierbij kun je denken aan kind-eigen problematiek: vaak een LVB in combinatie met gedragsproblemen, trauma of bijvoorbeeld problematische gehechtheid. Daarnaast komen deze jeugdigen vaker uit een minder stabiele gezinsomgeving waarin er sprake kan zijn van ouders met verminderde opvoedingsvaardigheden door eigen problematiek zoals een LVB-functioneren, psychische problematiek en/of verslaving of een omgeving waarin sprake is van huiselijk geweld en kindermishandeling.
In de schema’s werken met kwetsbare gezinnen en op de themapagina LVB en GGZ lees je meer over deze problematiek en mogelijkheden om hulp te bieden.
Als thuis opgroeien dan niet kan, groeien deze jeugdigen het liefst zo gezinsgericht als mogelijk op. Bijvoorbeeld in een pleeggezin, gezinshuis of kleinschalige voorziening. En daarbij willen ze het liefst in contact staan met de ouders of het eigen netwerk. En wonen in de eigen omgeving zodat ze ook naar hun eigen school kunnen blijven gaan
Maar voor deze groep jeugdigen met een LVB en bijkomende gedrags- en of psychische problemen is vaak de juiste zorg onvoldoende beschikbaar. Zodat door het missen van de juiste zorg de problematiek kan verergeren en ze soms (tijdelijk) ver buiten hun eigen regio moeten wonen om wel de juiste zorg te kunnen ontvangen.
Als professional kun jij veel betekenen voor deze jeugdige en hun gezinnen. Dit begint met goed luisteren en met het maken van een gedeelde verklarende analyse. Wat zijn hun vragen, wat vinden zij belangrijk en wat kan dit gezin goed. Maar het is ook belangrijk om oog te hebben voor het gezin als geheel, niet alleen voor de jeugdige of de ouder(s).
Om je als professional en organisatie op weg te helpen geven we een paar tips:
In onze werktool Samenwerken aan de weg naar het líefst thuis staan meer tips.
Er is een koerswijziging binnen de jeugdhulp richting zo thuis mogelijk opgroeien. Dat vraagt om meer trauma-geïnformeerde systeemhulp, bij voorkeur (intensief) ambulant. Ook voor jeugdigen en/of ouders met een LVB. Deze tool helpt het gesprek aan te gaan over de obstakels die professionals hierbij in de praktijk tegenkomen. En gaat in op de mogelijkheden voor professionals én organisaties om hier op in te spelen. De tool is gebaseerd op kleinschalig onderzoek.
Een overzichtelijke schema van bevorderende en belemmerende factoren die een rol kunnen spelen bij het integraal werken met kwetsbare gezinnen vanuit het perspectief van professionals.
