LVB & Suïcidepreventie

Het hebben van een LVB maakt mogelijk kwetsbaarder voor suïcidaliteit. Met enkele aanpassingen kan ook met mensen met een LVB en hun naasten gewerkt worden aan suïcidepreventie.
depressieve man met handen voor gezicht

We weten nog maar weinig over suïcidaliteit bij mensen met een LVB. Wat we wel weten, is dat suïcidaliteit voorkomt bij deze groep en dat het erop lijkt dat het hebben van een LVB kwetsbaarder maakt voor suïcidaliteit.

LVB-verbijzondering suïcidepreventie

Suïcidepreventie hoeft in de basis niet wezenlijk anders te zijn bij mensen met een LVB. Ook bij hen is het belangrijk om contact te maken, door te vragen, samen naar zin en betekenis te zoeken, met een veiligheidsplan te werken, naasten te betrekken, op continuïteit van zorg in te zetten en als professional je kennis op peil te houden met suïcidepreventietrainingen, intervisie en netwerkbrede overleggen.

Wel moet er in het contact rekening worden gehouden met de LVB.  Hoe je dat doet bij jongeren, lees je in de Handreiking Suïcidepreventie bij jongeren met een LVB, ontwikkeld binnen het project In contact blijven: netwerkbrede werkwijze suïcidepreventie jongeren van 113.nl. Deze handreiking is een aanvulling op de Leidraad Suïcidepreventie bij jongeren. Het doel van de handreiking is om praktische handvatten te bieden aan zorgprofessionals die werken met jongeren met een LVB. De handreiking is een eerste stap in het vertrouwder raken met het thema suïcidaliteit en het vergroten van de handelingsbekwaamheid.

In deze handreiking zijn o.a. bevindingen uit interviews met professionals uit de gespecialiseerde LVB-(jeugd)zorg en de forensische LVB-zorg verwerkt. Een uitgebreidere weergave van de bevindingen uit deze interviews aangevuld met een beknopte literatuurstudie staat in ons artikel: Suïcide en suïcidepreventie in de gespecialiseerde lvb-zorg: Een eerste verkenning. Er is ook een Factsheet ‘Suïcidaliteit en Licht Verstandelijke Beperking’.

Kennisdossier Suïcidepreventie bij jongeren

In het kennisdossier Suïcidepreventie bij jongeren van het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie is naast veel algemene informatie over suïcide en suïcidepreventie een paragraaf toegevoegd over suïcidepreventie en LVB, dit vind je in hoofdstuk 2.

Direct naar

Suicidepreventie bij jongeren met een LVB

Deze handreiking is een aanvulling op de leidraad Suïcidepreventie bij jongeren. Het beschrijft waar werken met jongeren met een LVB iets anders vraagt.

Waar vind je als professional meer informatie?

Wat in het algemeen van belang is bij suïcidepreventie geldt ook voor mensen met een LVB. Wel zijn er een aantal bijzonderheden om rekening mee te houden. 

Een van de belangrijkste dingen bij suïcidepreventie is goed doorvragen.

Studiemiddag Suïcidepreventie bij jongeren

Eind 2021 organiseerden wij samen met het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie een studiemiddag over suïcidepreventie bij jongeren. Duidelijk werd dat in de basis veel van wat voor jongeren zonder een LVB geldt, ook van belang is voor suïcidale jongeren met een LVB, maar dat er toch ook wel een aantal bijzonderheden gelden.

Een van de belangrijkste dingen bij suïcidepreventie is goed doorvragen. Bij jongeren met een LVB is goed checken of de cliënt de vraag begrijpt van belang, dus goed doorvragen, maar ook nagaan of het duidelijk is wat je vraagt.”

En dat het in de ondersteuning ook belangrijk is om aandacht te hebben voor het feit dat er sprake is van een LVB die niet overgaat en die het leven niet eenvoudiger maakt.

“Een perspectief, het leren leven met een verstandelijke beperking. Je kan geen automonteur worden of een bediende op een terras, maar wat kan je dan wel? Hoe leer je omgaan met de pijn die het jou oplevert dat je niet bent zoals je broer?”

De powerpoints van de presentaties en het uitgebreide verslag van deze middag met veel links naar meer informatie zijn hieronder te bekijken.

LVB en chronische suïcidaliteit

Petra Snip, psycholoog in opleiding tot GZ-psycholoog, Levvel5 en Levvel presenteerde een casus over Anne, een meisje met een LVB en chronische suïcidaliteit.

Van ernstige vrijheidsbeperking naar een hoog risicobeleid in de zorg voor een cliënte met een licht verstandelijke beperking en chronische suïcidaliteit 

Deze bijdrage gaat over Anne van 19 jaar oud, functionerend op LVB-niveau, die sinds 2,5 jaar op een drie-milieuvoorziening van een orthopedagogisch behandelcentrum verblijft. Kort na opname blijkt Anne chronisch suïcidaal, hetgeen zich uit in ideaties, zeer ernstige en frequente automutilatie en suïcidepogingen. Vanuit de wens om Anne in leven te houden wordt het eerste half jaar ingezet op onvrijwillige zorg met een periode 1-op-1 begeleiding. Als de problematiek niet verbetert, wordt de keuze gemaakt om een hoog risicobeleid te voeren, die haar behoefte aan autonomie ondersteunt. Vanaf dat moment wordt er geen, zelfs niet in de meest diepste dalen onvrijwillige zorg meer toegepast. Petra licht dit traject toe en zet uiteen wat dat heeft opgeleverd voor Anne en het behandelteam. Kan en mag je dat wel doen bij een cliënte functionerend op LVB-niveau en hoe doe je dat dan?

Dit is een concreet voorbeeld van een aanpak waar veel tips uit te halen zijn voor professionals.

Landelijke Agenda Suïcidepreventie van 113

Aandacht voor suïcidepreventie is dus zeker bij mensen met een LVB van groot belang. Om die reden heeft het Landelijk Kenniscentrum LVB de Landelijke Agenda Suïcidepreventie ondertekend. Daarmee ondersteunen we onderstaande zeven doelstellingen en maken we ons hard voor het inbrengen van het LVB-perspectief.

  • Durven en leren praten over suïcide
  • Professionals opleiden, bijscholen en toerusten
  • Suïcidepreventie in de wijk verstevigen, op scholen en in de sociaaleconomische sector
  • Bereik van specifieke doelgroepen vergroten
  • Veiligheid en effectiviteit van zorg verbeteren vanuit samenwerking tussen professionals, naasten en ervaringsdeskundigen
  • Barrières opwerpen voor dodelijke middelen
  • Opzet van een landelijk lerend systeem

 

Lees op Samen minder suïcide hoe je als organisatie kunt bijdragen aan suïcidepreventie. 
Factsheet

Samen met 113 suïcidepreventie en Trajectum / Teunis van den Hazel is een factsheet samengesteld gericht op suïcidepreventie voor mensen met een LVB. Bedoeld voor professionals die mensen met een LVB begeleiden en te maken krijgen met suïcidaliteit. En voor iedereen die een rol speelt in suïcidepreventie.

Presentaties

Jeugdzorgbrede werkwijze suïcidepreventie

Anita Jansen
Projectleider

Zelfbeschadiging en suïcidaliteit bij jongeren

Jeroen Steenmeijer
Kinder- en jeugdpsychiater

Samen minder suïcide

Saskia Mérelle
Epidemioloog en senior onderzoeker

LVB en chronische suïcidaliteit

Petra Snip, psycholoog in opleiding tot GZ-psycholoog

Verslag studiemiddag

Studiemiddag Suïcidepreventie bij jongeren