Iemand kan op verschillende manieren seksueel grensoverschrijdend gedrag ervaren. Dat kan door een ongewenste seksuele opmerking zijn, maar het kan ook voorkomen in het fysieke contact of online.
Voorbeelden zijn:
Wanneer er sprake is van misleiding, chantage en dwang van het slachtoffer om bepaalde activiteiten te verrichten of te ondergaan én de dader daar geld voor krijgt, is er sprake van seksuele uitbuiting. Op deze pagina vind je daar meer informatie over.
Voor hulp na aanranding of verkrachting kan contact opgenomen met het Centrum Seksueel Geweld. Ook naasten en professionals vinden hier informatie over wat zij kunnen doen.
Meer informatie over seksueel grensoverschrijdend gedrag, de mogelijke signalen en informatie voor professionals, ouders en jeugdigen is ook te vinden op de website van het Nederlands Jeugdinstituut.
Er zijn verschillende kenmerken van een LVB die kwetsbaar kunnen maken voor seksueel grensoverschrijdend gedrag. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan een laag zelfbeeld, minder goede weerbaarheid, moeite met het beoordelen van een situatie en moeite met het verwoorden van emoties en gevoelens. Deze (risico)factoren komen vaker voor bij mensen met een LVB.
Niet alleen persoonlijke factoren kunnen kwetsbaar maken, ook omgevingsfactoren spelen een rol. Misbruik of seksueel grensoverschrijdend gedrag komt ook voor binnen zorgorganisaties op woongroepen of bij de dagbesteding. Bijvoorbeeld door een groepsgenoot met een LVB.
Het kan ook voorkomen dat iemand met een LVB zich (onbewust) schuldig maakt aan seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dat komt omdat mensen met een LVB vaak meer moeite hebben met het inschatten van sociale situaties, het inschatten van iemands intenties en het interpreteren van emoties. Ook een beperktere impulscontrole kan een rol spelen in het plegen van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Daarnaast kan pornografisch materiaal vrij letterlijk worden genomen, wat niet altijd representatief is voor een seksuele relatie.
Als je te maken hebt met met jeugdigen en (jong)volwassenen die seksueel grensoverschrijdend gedrag tonen of hebben ervaren, kan deze informatie je helpen de juiste ondersteuning te vinden en bieden.
De seksuele ontwikkeling van jeugdigen en jongvolwassenen met een LVB komt grotendeels overeen met leeftijdsgenoten zonder een beperking. Waar de lichamelijke ontwikkeling hetzelfde is, kan er een verschil zijn in de sociaal-emotionele ontwikkeling vanwege de LVB.
Soms kan gedrag, zoals in het voorbeeld hiernaast, leiden tot een vervelende situatie. Het gedrag past niet in de context, bij de kalenderleeftijd en de verwachting van de omgeving. Maar als je kijkt naar de sociaal-emotionele ontwikkeling van de jeugdige kan dit wel passend zijn in de (vertraagde) seksuele ontwikkeling.
Het experimenteren met seksualiteit en relaties is onderdeel van de seksuele ontwikkeling. Omdat mensen met een LVB meer risico lopen op seksueel gebied, wordt er vanuit de omgeving vaak veel bescherming geboden. Dit kan als valkuil hebben dat er teveel wordt ingeperkt waardoor zij minder ervaringen opdoen en minder mogelijkheden hebben om bepaalde competenties te ontwikkelen. Zoals bijvoorbeeld grenzen aangeven.
Meer informatie over de seksuele ontwikkeling is te vinden in Richtlijn Seksuele Ontwikkeling, in de richtlijn wordt ook aandacht besteed aan jeugdigen met een LVB.
Een 14-jarige jongen met een LVB die in een pleeggezin woont laat seksueel grensoverschrijdend gedrag zien: hij vraagt aan een jonger kind of zij haar broek uit wilt doen. Door het pleeggezin en de pleegzorgwerker wordt dit gedrag als ongepast en onveilig voor het jongere kind beschouwd.
Compacte en praktische tool voor professionals in het sociaal domein. Informatie over de risico’s voor jongeren met een LVB en tips hoe je kunt polsen waar jongeren tegenaan lopen en hoe je het verschil kunt maken als professional. Met meer informatiebronnen en een gespreksleidraad.
Het Landelijk Kenniscentrum LVB bundelt in dit overzicht interventies en methodieken die in de praktijk worden gebruikt voor mensen met een LVB. In hoofdstuk 3 zijn interventies over het thema seksualiteit opgenomen.
In deze handreiking vind je meer informatie over een veilig pedagogisch klimaat in een residentiële setting voor jeugdigen met een LVB.
